Historia Szkoły Promującej Zdrowie
W Europie założenia SzPZ opisano po raz pierwszy w 1989 r. w raporcie Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO) „Zdrowa szkoła”, możliwości jej wdrożenia sprawdzono w latach 1992–1995 w pilotażowym projekcie realizowanym w Czechach, Polsce, Słowacji i na Węgrzech. Do upowszechnienia tej koncepcji przyczyniło się utworzenie przez WHO, Radę Europy i Komisję Europejską w 1992 r. Europejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie (ESSzPZ), która w 2007 r. przekształciła się w sieć Szkoły dla Zdrowia w Europie (School for Health in Europe – SHE). Do sieci tej należy 45 krajów. Program SzPZ to najdłużej trwające i wciąż rozwijające się w Europie i na innych kontynentach skoordynowane, systemowe, długofalowe i dobrowolne działania na rzecz zdrowia w szkole.
W Polsce działania dla tworzenia SzPZ rozpoczęto w 1991 r. pod kierunkiem prof. dr hab. Barbary Woynarowskiej. Polska była jednym z 4 krajów realizujących ww. projekt pilotażowy i jednym z 7 pierwszych krajów przyjętych do ESSzPZ. W Polsce też najwcześniej rozpoczęto upowszechnianie tej koncepcji – w 1992 r. Od 2006 r. sieci SzPZ istnieją we wszystkich województwach i należy do nich ok. 3300 szkół i przedszkoli. Takiej regionalnej struktury dla wspierania pracy szkół nie ma w żadnym innym kraju należącym do sieci SHE.
W okresie minionych 25 lat przypadających na transformację ustrojową rozwój koncepcji SzPZ w Polsce był ściśle związany z ewolucją tej koncepcji w Europie i jednocześnie uwzględniał odrębności i uwarunkowania istniejące w naszym kraju (m.in. związane z systemem edukacji, czynnikami społeczno-kulturowymi, sytuacją ekonomiczną). Kolejnej modyfikacji tej koncepcji dokonano w 2015 r.
Koncepcja Szkoły Promującej Zdrowie
Podstawą koncepcji SzPZ są założenia promocji zdrowia, zgodnie z którymi:
• zdrowie jest tworzone przez ludzi w codziennym życiu, we wszystkich siedliskach, w których żyją, uczą się, pracują, wypoczywają, bawią się; jednym z siedlisk jest szkoła i jej społeczność – nauczyciele, pracownicy niepedagogiczni, uczniowie i ich rodzice;
• niezbędne są dwa wzajemnie powiązane rodzaje działań:
- działania indywidualne ludzi, którzy starają się, aby ich styl życia był prozdrowotny,
- działania wspólne społeczności, która tworzy sprzyjające zdrowiu środowisko fizyczne i społeczne;
• warunkiem skuteczności działań jest uczestnictwo, zaangażowanie jak największej liczby członków danej społeczności; programy promocji zdrowia są wdrażane „z ludźmi”, a nie „dla ludzi”; w szkole niezbędne jest uczestnictwo nauczycieli, innych pracowników, uczniów (rzeczywiste, a nie pozorne) i współpraca z rodzicami uczniów.
W sieci Szkoły dla Zdrowia w Europie (SHE) przyjęto, że promocja zdrowia w szkole to wszelkie działania podejmowane w celu ochrony i poprawy zdrowia wszystkich członków społeczności szkolnej. Istotą SzPZ jest całościowe podejście do promocji zdrowia w szkole, które jest znacznie szersze niż realizacja programów edukacyjnych dotyczących różnych aspektów zdrowia.
Całościowe podejście do promocji zdrowia w szkole
• Zdrowie uwzględnione jest w polityce i koncepcji szkoły – w podstawowym dokumencie określającym koncepcję pracy lub rozwoju szkoły jednoznacznie zapisano, że podejmuje ona działania dla umacniania zdrowia i dobrego samopoczucia uczniów i pracowników.
• Środowisko społeczne szkoły sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników – dobre relacje i współpraca między różnymi grupami społeczności szkolnej, szkołą i rodzicami, zarządzanie szkołą tworzą pozytywny jej klimat.
• Środowisko fizyczne szkoły sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników – środowiskowo to obejmuje: teren szkoły i jej otoczenie, budynek, jego pomieszczenia i wyposażenie, mikroklimat, organizację zajęć, posiłków, obiekty i sprzęt do rekreacji i aktywności fizycznej.
• Rozwijanie umiejętności dbałości o zdrowie i kompetencji do działania uczniów i pracowników – realizacja programu dydaktycznego i wychowawczego szkoły oraz inne działania z zakresu edukacji zdrowotnej adresowane do uczniów i pracowników, motywowanie ich do podejmowania działań dla zdrowia.
• Tworzenie związków społecznych – z rodzinami uczniów oraz ważnymi osobami/grupami w najbliższej społeczności; współpraca i konsultowanie planowanych działań, poszukiwanie sojuszników i wsparcia.
• Współpraca z pracownikami medycznymi – pielęgniarką szkolną i innymi osobami/placówkami medycznymi sprawującymi opiekę zdrowotną nad uczniami (w tym nad uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych i zdrowotnych) i pracownikami (np. w ramach medycyny pracy).
Definicja, model i standardy Szkoły Promującej Zdrowie
Szkoła promująca zdrowie to szkoła, która we współpracy z rodzicami uczniów i społecznością lokalną:
• systematycznie i planowo tworzy środowisko społeczne i fizyczne sprzyjające zdrowiu i dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej,
• wspiera rozwój kompetencji uczniów i pracowników w zakresie dbałości o zdrowie przez całe życie.
Polski model Szkoły Promującej Zdrowie
Standardy Szkoły Promującej Zdrowie
Szkoła Promująca Zdrowie w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 2 dla Niesłyszących i Słabosłyszących w Wejherowie.
Okres przygotowawczy: Starania o przyjęcie do sieci „Szkół Promujących Zdrowie” nasza szkoła rozpoczęła w roku szkolnym 2013/2014.
Główne zadania oraz terminy działań szkoły w ramach programu Szkoła Promująca Zdrowie według przeprowadzonej diagnozy wstępnej:
I. Promocja zdrowego stylu życia poprzez zdrowe odżywianie i aktywność ruchową pod hasłem „Zdrowo żyję, zdrowo jem” – rok szkolny 2013/2014 – 2014/2015
II. Profilaktyka przemocy i uzależnień pod hasłem: „Stop nałogom i przemocy” – rok szkolny 2013/2014 – 2014/2015.
Przyjęcie do Pomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie
Do Sieci Szkół Promujących Zdrowie nasza szkoła została przyjęta 15 października 2015 roku .
PIERWSZY ROK REALIZACJI PROGRAMU 2015/2016
Szkoła podstawowa nr 10
Problem priorytetowy: „Złe nawyki żywieniowe oraz brak zdrowych i pełnowartościowych produktów w diecie uczniów”.
Gimnazjum nr 2
Problem priorytetowy: „Odżywiam się zdrowo i dbam o swoją kondycję”
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4, Technikum nr 4
Problem priorytetowy: „Bezpiecznie i zdrowo dorastam. Stop cyberprzemocy”.
DRUGI ROK REALIZACJI PROGRAMU 2016/2017
Szkoła podstawowa nr 10 oraz Gimnazjum nr 2 (reforma szkolnictwa)
Problem priorytetowy: Podnoszenie motywacji i podejmowanie działań zachęcających młodzież do aktywnego spędzania czasu wolnego, dbania o własne zdrowie i podnoszenie umiejętności sportowych. Kształtowanie nawyków higieny ciała. „Uczeń sprawny – uczeń zdrowy- uczeń aktywny”.
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4, Technikum nr 4
Problem priorytetowy: „Spędzanie dużo czasu przed urządzeniami elektronicznymi, mała aktywność fizyczna oraz nieznajomość zasad udzielania pierwszej pomocy”.
Uzyskanie Wojewódzkiego Certyfikatu Szkoły Promującej Zdrowie
Dnia 29.11.2017 r. w auli Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego nastąpiło wręczenie Wojewódzkich Certyfikatów Szkoły Promującej Zdrowie dla Szkoły Podstawowej nr 10, Gimnazjum nr 2, ZSZ nr 4 oraz Technikum nr 4 Wejherowie. Przyznała je Pomorski Kurator Oświaty dr Monika Kończyk, podczas konferencji pn. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży – współczesne zagrożenia. GUMed jako jedyna uczelnia w Polsce nawiązała współpracę z siecią Szkół Promujących Zdrowie.
Prezentacja Szkoły Promującej Zdrowie
15-16 października 2015 r. w Jastrzębiej Górze odbyło się seminarium dla Szkół Promujących Zdrowie „Przyjazna Szkoła - Uśmiechnięty Uczeń” zorganizowane przez Pomorskiego Kuratora Oświaty w Gdańsku panią Elżbietę Wasilenko, „Oświata – Lingwista” Nadbałtyckie Centrum Nauczycieli w Gdańsku, Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku oraz Wojewódzką Stację Sanitarno – Epidemiologiczną w Gdańsku.
Podczas seminarium doszło do podpisania deklaracji pomiędzy Specjalnym Ośrodkiem Szkolno – Wychowawczym nr 2 w Wejherowie i Wojewódzkim Zespołem ds. promocji zdrowia i profilaktyki problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży, reprezentowanym przez Wojewódzkiego Koordynatora Sieci Szkół Promujących Zdrowie panią Krystynę Odorską o przystąpieniu do Pomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie.
Ośrodek w ramach międzynarodowego programu „Szkoła Promująca Zdrowie” zobowiązał się do:
Seminarium Szkoleniowe „Szkoła Promująca Zdrowie” 16.11.2016 r.
16 listopada 2016 r. z udziałem prof. dr hab. Barbary Woynarowskiej oraz Pomorskiej Kurator Oświaty pani Moniki Kończyk odbyło się seminarium szkoleniowe dla szkół realizujących Program Szkoły Promującej Zdrowie.
Program „Szkoła Promująca Zdrowie” (SzPZ) jest realizowany w Polsce od 1991 r. pod kierunkiem prof. dr hab. Barbary Woynarowskiej. Aktualnie sieci szkół promujących zdrowie istnieją we wszystkich województwach. Szkoły należące do sieci tworzą korzystne warunki, które sprzyjają dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej, diagnozują swoje problemy, podejmują inicjatywy służące ich rozwiązywaniu oraz dokonują ewaluacji swoich działań. Od wielu lat szkoły/placówki prowadzą działania promujące zdrowie, a edukacja zdrowotna stanowi ważny element szkolnego programu wychowawczego i profilaktyki.
Podczas seminarium prezentowane były zasady przystąpienia do pomorskiej sieci szkół promujących zdrowie i ubiegania się o uzyskanie certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie obowiązujące od roku szkolnego 2016/2017.
Spotkanie z Rejonowym Koordynatorem Pomorskiej Sieci Szkół
7 kwietnia 2017 roku w Gimnazjum nr 2 im. Janusza Korczaka w Rumi odbyło się spotkanie z Rejonowym Koordynatorem Pomorskiej Sieci Szkół panią Joanną Dzienis. Celem spotkania było zapoznanie szkół z bieżącymi informacjami dotyczącymi realizacji Programu „Szkoła Promująca Zdrowie”, w tym możliwości uzyskiwania Wojewódzkiego i Krajowego Certyfikatu „Szkoła Promująca Zdrowie” oraz dzielenie się wiedzą i doświadczeniem.
Otrzymaliśmy Wojewódzki Certyfikat Szkoły Promującej Zdrowie
Jest nam niezmiernie miło poinformować, że Pomorski Kurator Oświaty pani dr Monika Kończyk przyznała naszemu ośrodkowi Wojewódzki Certyfikat „Szkoła Promująca Zdrowie”.
Uroczystość odbyła się 29 listopada 2017 r. w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym podczas konferencji dla placówek oświatowych pn. „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży- współczesne zagrożenia.” Certyfikat z rąk pani kurator odebrała dyrektor ośrodka pani Ewelina Lulińska-Kuklik.
To zaszczytne wyróżnienie otrzymują szkoły, które tworzą dobry klimat i warunki do wszechstronnego rozwoju dzieci, promują zdrowy i aktywny styl życia wśród dzieci i ich rodziców oraz integrują społeczność lokalną.
Otrzymanie certyfikatu jest dla nas dużym zaszczytem, ale również mobilizacją do dalszych starań i rozwoju w zakresie promocji zdrowia.
Dnia 29 listopada 2018 r. w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym odbyła się konferencja pn. „Profilaktyka i pomoc medyczna w sytuacjach zagrożenia życia.
Adresatami konferencji byli dyrektorzy, nauczyciele szkół, przedszkoli i innych placówek oświatowych realizujących program „Przedszkole i Szkoła Promująca Zdrowie” oraz zainteresowani przynależnością do Pomorskiej Sieci Przedszkoli, Szkół i Placówek Promujących Zdrowie.
Konferencja została zorganizowana przez Pomorskiego Kuratora Oświaty, Gdański Uniwersytet Medyczny, Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we współpracy z Pomorską Krajową Administracją Skarbową, Gdańskim Centrum Profilaktyki Uzależnień i AID Copernicus.
Prelegenci konferencji przedstawili zagrożenia, niepokojące objawy i konsekwencje uzależnień dla organizmu człowieka, a także wskazali, gdzie szukać pomocy dla ofiar uzależnień. Ratownicy medyczni podjęli się omówienia podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Została podsumowana realizacja akcji informacyjno-edukacyjnej „Hazard – Nie dziękuję”, która jest prowadzona przez funkcjonariuszy pomorskiej KAS w szkołach województwa pomorskiego. Pomorski Urząd Celno – Skarbowy w Gdyni zorganizował wyjątkowy pokaz psów służbowych w wykrywaniu banknotów i narkotyków.
Szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy.
W dniach 25-26 lutego 2019 r. odbyło się szkolenie dla wszystkich nauczycieli naszego Ośrodka w udzielaniu pierwszej pomocy.
W grupie dzieci i młodzieży szkolnej wypadki zdarzają się znacznie częściej, niż może się wydawać. Niestety, nie zawsze możemy im zapobiec. O ile drobne skaleczenia i siniaki nie stanowią powodu do zmartwień, o tyle poważniejsze wypadki będące zagrożeniem zdrowia lub życia wymagają podjęcia zdecydowanej i fachowej akcji ratunkowej. Aby zapewnić uczniom fachową pierwszą pomoc, przeprowadzono szkolenie nauczycieli z pierwszej pomocy i ustalono zasady jej udzielania w warunkach szkolnych.
Spotkanie z Rejonowym Koordynatorem Pomorskiej Sieci Szkół
Pomorski Kurator Oświaty zaprosił nauczycieli: przedszkoli, szkół i placówek realizujących Program „Przedszkole Promujące Zdrowie” i „Szkoła Promująca Zdrowie” oraz osoby zainteresowane realizacją tych programów na spotkanie, z Rejonowymi Koordynatorami Pomorskiej Sieci Przedszkoli, Szkół i Placówek Promujących Zdrowie.
11 marca 2019 roku w Szkole Podstawowej Nr 4 im. Janusza Korczaka w Rumi odbyło się spotkanie z Rejonowym Koordynatorem Pomorskiej Sieci Szkół panią Joanną Dzienis.
Celem spotkania było: